Araçların Yüklenmesine İlişkin Ölçü, Yükseklik ve Usuller

Taşımacılık sektörü, Türkiye ekonomisinin can damarıdır ve bu sektörde operasyonel verimlilik kadar güvenlik de büyük önem taşır. Özellikle karayolu taşımacılığında, araçların yüklenmesine ilişkin ölçü, yükseklik ve usuller, hem trafik güvenliğini sağlamak hem de yasal düzenlemelere uyum göstermek adına kritik bir konudur. Türkiye'de faaliyet gösteren, sayıları 8 bini bulan irili ufaklı nakliye firması ve 500'e yakın taşıyıcı kooperatifi için bu kurallar, günlük iş akışının vazgeçilmez bir parçasıdır.

Kamyoon olarak, kamyoncu esnafının ve lojistik paydaşlarının bu karmaşık süreçleri kolayca yönetebilmesi ve güvenli bir şekilde taşıma yapabilmesi için kapsamlı çözümler sunuyoruz. Bu kılavuz, araçların yüklenmesine ilişkin ölçü, yükseklik ve usuller hakkında bilmeniz gereken her şeyi detaylıca ele alacak ve sektördeki güncel normlara ışık tutacaktır.

Karayolu Taşımacılığında Temel Tanımlar ve Kurallar

Karayollarında güvenli bir seyir ve yük taşımacılığı için belirlenmiş bazı temel kavramlar ve kurallar bulunmaktadır. Bu tanımlar, özel yük taşımacılığı faaliyetlerini ve bu faaliyetlerde yer alan işleten ve gönderenin sorumluluk ve yükümlülüklerini kapsamaktadır.

• Gabari: Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin etmek amacıyla belirlenen uzunluk, genişlik ve yükseklik ölçüleridir. Bu ölçüler, yol üzerindeki köprüler, tüneller ve diğer altyapı elemanlarından sorunsuz geçişi garanti ederken, trafik akışını da düzenler.
  
  

• Azami Ağırlık: Aracın güvenle taşıyabileceği azami yükle birlikteki toplam ağırlığı ifade eder. Bu limitler, karayolu yapısına zarar vermeden güvenli sürüş için hayati öneme sahiptir. Aşırı yük, yol yapısına büyük zararlar verebilir.
  
  

• Taşıma Sınırı (Kapasite): Bir aracın güvenle taşıyabileceği maksimum yük ağırlığı ve/veya yolcu ve hizmetli sayısını belirtir. Bu taşıma kapasitesinin doğru belirlenmesi, aracın dengesini koruması ve güvenlik risklerini minimize etmesi açısından kritiktir.
  
  

• Özel Yük: Ağırlık ve boyutları bakımından bölünemeyen, tek bir araca yüklendiğinde yasal sınırları aşan yüktür. Bu tür yüklerin karayollarında taşınması, özel izne tabidir ve bu izinler belirli şartlara bağlıdır.
  
  

• İşleten ve Gönderen Sorumlulukları: Taşımacılık faaliyetlerinde araç işletenleri (araç sahibi, kiracı vb.) ve eşyayı taşımacıya teslim eden gönderenler, belirli sorumluluklara ve yükümlülüklere sahiptir. Bu sorumluluklar, yükün doğru, yasalara uygun ve güvenli bir şekilde taşınmasını kapsar.
  
  

Araçların yüklenmesinde uyulması gereken genel kurallar çok önemlidir. Taşıma sınırı üstünde yolcu alınması, azami yüklü ağırlığın veya izin verilen azami yüklü ağırlığın aşılması, veya bu ağırlıklar aşılmamış olsa bile azami dingil ağırlıkları aşılacak şekilde yükleme yapılması yasaktır. Ayrıca, karayolu yapısı ve kapasitesi ile trafik güvenliği bakımından tehlikeli olabilecek tarzda yükleme yapılması, tehlikeli ve zararlı maddelerin gerekli izin ve tedbirler alınmadan taşınması, gabari dışı yük yüklenmesi, ve yükün karayoluna değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak, akacak, kayacak, gürültü çıkaracak şekilde yüklenmesi de kesinlikle yasaktır. Sürücünün görüşüne engel olacak veya aracın sürme güvenliğini bozacak şekilde yükleme de yapılmamalıdır.

İlginizi çekebilir: Karayolu Konteyner Taşımacılığı Nedir, Nasıl Yapılır?

Araç Boyutları ve Ağırlıkları: Yasal Çerçeve

Karayollarında seyreden araçların yüklü ve yüksüz olarak uymaları gereken boyutlar ve ağırlıklar, Ek-1’de belirtilen şartlara uygun olmak zorundadır. Bu boyutlar ve ağırlıklar, aracın imal tarihine bakılmaksızın uygulanır ve araçların fabrika tarafından verilen orijinal teknik kapasite değerleri esas alınır.

Ağırlık ölçümlerinde belirlenen tartı toleransları bulunmaktadır. Aracın azami ağırlığının %3,75'i artı 500 kilogram, azami dingil ağırlığının ise %5'i kadar bir tolerans kabul edilebilir. Bu toleranslar, ölçüm cihazlarındaki doğal sapmaları karşılamak içindir ve fazla yüklemeyi meşrulaştırmaz.

Bazı özel araçlar ve durumlarda istisnai kurallar uygulanabilir. Örneğin, tarım işlerinde kullanılan araçlar, yol bakım araçları, kurtarıcılar ve itfaiye araçlarında azami genişlik 3,05 metreye kadar çıkabilir. Kış hizmetleri amacı ile seyreden, yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruma ait araçlar, belirli ataşmanlarla azami genişliklerini aşabilir ve saatte 70 km/s hızı geçmemek kaydıyla azami yüklü ağırlıklarının üzerinde yükleme yapabilir.

Özel İzin Belgesi gerektiren durumlar da bu yasal çerçevenin önemli bir parçasıdır. Karayolundan başka bir ulaşım imkanı olmayan, zorunlu ve istisnai hallerde, yasal ölçülerden en az birine uymayan bölünemeyen araç ve özel yüklerin taşınabilmesi için Karayolları Genel Müdürlüğü'nden bu belgeyi almak şarttır. Bu izin belgesi, aracın toplam ağırlığı, azami uzunluğu, azami genişliği ve azami yüksekliği gibi değerlerden en yüksek olanı dikkate alınarak kategoriye göre belirlenir. Örneğin, azami toplam ağırlığı 90 ton ile 150 ton arasındaki seferlerde köprü tahkik raporu istenebilir, 150 ton ve üzeri seferlerde ise bu raporun sunulması zorunludur. Özel İzin Belgeleri, sefere özgü veya 1, 3, 6 aylık sürelerle verilebilir ve belirli ücretlere tabidir.

İlginizi çekebilir: Kamyon ve Kamyonetlerde İstiap Haddi Nedir?

Güvenli Yükleme Uygulamaları ve Kamyoon'un Katkısı

Yükleme ve boşaltma işlemlerinde güvenlik önlemlerinin alınması, doğru ve güvenilir ekipmanların kullanılması esastır. Taşıma kapasitesine uygun yüksekliklerin belirlenmesi, taşınacak yükün fiziksel özelliklerine ve taşıma aracının denge dinamiklerine göre titizlikle yapılmalıdır. Kamyonetler, büyük çekiciler veya kamyonlar gibi farklı araç türleri için özelleştirilmiş yükleme prosedürleri uygulanmalıdır; bu, hem yükün hem de aracın zarar görmesini önler. Ağır yüklerin taşınması için yüksek mukavemetli araç seçimi ve uygun destekleme sistemleri büyük önem taşır. Yüksek yüklerin taşınmasında ise vinç gibi özel ekipmanların güvenilirliği ve çevresel etkiler de göz önünde bulundurulmalıdır.

İşte bu karmaşık süreçlerde Kamyoon'un sunduğu dijital ve fiziki çözümler:

• Maliyet Hesaplama ve Finansal Kontrol: Kamyoon, kamyoncuların yakıt, otoyol-köprü ücretleri, bakım ve vergiler gibi tüm sefer giderlerini hesaplayan bir araç sunar. Bu araç, %99'a varan doğruluk oranıyla fiyat teklifi verirken ve kârlılık planlaması yaparken rehberlik eder. Ayrıca, navlun fiyat analiz modülü ile güncel piyasa verilerini kullanarak rekabetçi ve adil teklifler oluşturulmasına yardımcı olur.
  
  

• Dijital Evrak Yönetimi: Kağıt evrak karmaşasını ortadan kaldıran Kamyoon, e-arşiv fatura kesme ve U-ETDS (Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim Sistemi) bildirimleri gibi bürokratik işlemleri dijital ortamda kolayca yapma imkanı sunar. Bu sayede hem zamandan tasarruf edilir hem de evrak kaybolması riskleri ortadan kalkar. Tüm belgeler yasal sorumluluk süresi boyunca güvenle saklanır.
  
  

• Gerçek Zamanlı Takip ve Şeffaflık: Yüklerin anlık konumunu takip etme ve müşterilerle paylaşma özelliği, operasyonel şeffaflığı ve güvenilirliği artırır. Kamyoon, aynı zamanda %100 sigortalı taşımacılık prensibiyle çalışır ve kendi sigorta acentesi olan Egeyurt Sigorta Acente’si aracılığıyla uygun maliyetli yük sigortası imkanı sunar.
  
  

• Yetki Belgesi Kullandırımı: Bireysel kamyoncular için büyük bir kolaylık olan bu hizmetle, Kamyoon'un kurumsal yetki belgesi altında taşıma yapmak mümkündür. Bu sayede kamyoncular, kendi belge alma maliyetlerinden ve karmaşık süreçlerinden muaf olurlar, iş kaybetme riski azalır.
  
  

• Yapay Zeka Destekli Asistan: Türkiye'de kamyonculara özel geliştirilmiş "Akıllı Kamyon" adlı yapay zeka asistanı, 7/24 sorulara yanıt verir ve mesleki konularda rehberlik sağlar. Bu dijital yol arkadaşı, yük emniyetinden yakıt tasarrufuna kadar pek çok konuda değerli bilgiler sunar ve genç şoförler için adeta bir "usta" görevi görür.
  
  

• Boş Dönüşlerin Azaltılması: Kamyoon'un akıllı yük eşleştirme algoritması sayesinde kamyoncuların boş dönme oranları minimize edilir. Bu, hem kamyoncuların gelirini artırır hem de 10 milyon kilogramdan fazla karbon emisyonunun engellenmesine katkıda bulunarak çevre dostu bir yaklaşım sunar.

• Garajlarda Araç ve İş Yoğunluğu Bilgisi: Kamyoon uygulaması üzerinden nakliyeci sitelerindeki iş ve araç yoğunluğunu anlık olarak takip edebilirsiniz. Bu, kamyoncuların nerede iş bulabileceklerini önceden görmelerini sağlar, fiziksel olarak garaj garaj gezme ihtiyacını azaltır.

İlginizi çekebilir: Araçta Yakıt Tasarrufu Sağlamak için Ne Yapılır?

Aşırı Yükleme İhlalleri ve Yaptırımlar

Türkiye karayolu taşımacılığında aşırı yüklemeler, hem altyapıya zarar vermesi hem de trafik güvenliğini tehdit etmesi nedeniyle önemli bir problem teşkil etmektedir. Bu durum, dingil yükünün artmasıyla yol üst yapısının olumsuz etkilenmesiyle doğrudan ilişkilidir.

• Cezai Yaptırımlar: Araçların taşıma sınırının veya azami yüklü ağırlığının aşılması durumunda idari para cezası uygulanır. Bu cezalar, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 65. maddesi uyarınca belirlenir.
  
  

• Trafikten Men: Özellikle azami yüklü ağırlığın %20'den fazla aşılması halinde, fazla yük uygun hale getirilinceye kadar aracın yola devam etmesine denetimle görevli olanlar tarafından izin verilmez ve araç trafikten men edilir. Aynı şekilde, yükü dingil ağırlıklarına uygun hale getirilinceye kadar da araç trafikten men edilir.
  
  

• Özel İzin Belgesi Zorunluluğu İhlali: Özel yük taşıma izni alması gereken araçlar, bu belgeyi almadan veya izin şartlarına uymadan karayoluna çıktıklarında trafikten men edilir. Bu, yasalara uygun hareket etmenin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurgular.
  
  

• Sorumluluk: Kural ihlallerinde, bütün sorumluluk ve giderler araç işletenine ait olur. Gönderenin birden fazla olması veya tespit edilememesi halinde dahi, idari para cezalarının toplamı işletene uygulanabilir. Uluslararası taşımalarda yabancı plakalı araçların ihlal yapması durumunda, aracın işleteni aynı zamanda gönderen kabul edilerek cezai işlem uygulanır ve ödeme yapıldıktan sonra yola devam etmelerine izin verilir.
  
  

Kamyoon, kamyoncu esnafına sunduğu ücretsiz hukuk danışmanlığı ile bu tür durumlarda nasıl hareket edilmesi gerektiği konusunda rehberlik eder. Bu sayede kamyoncular, yasal süreçlerde yalnız kalmaz ve haklarını daha bilinçli bir şekilde savunabilirler.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)